ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ
Γεωγραφικά ως Πόντος ορίζεται η παράλια βορειοανατολική περιοχή της Μικράς Ασίας και η ενδοχώρα της, από το αρχαίο Τίειον μέχρι την αρχαία Φασίδα.
Τα όρια του Πόντου, ωστόσο, μεταβλήθηκαν ατκετές φορές. Στα χρόνια των Μιθριδατιδών, σ΄αυτόν περιλαμβάλονταν η Παφλαγονία, μέρος της Γαλατίας, η Μεγάλη Φρυγία, τμήμα της Καππαδοκίας κτλ.Αργότερα, τη ρωμαιοκρατία, η περιοχή διαιρέθηκε σε Γαλατικό Πόντο, Καππαδοκικό Πόντο και Πολεμωνιακό Πόντο. Στήν εποχή των Μεγάλων Κομνηνών, ο Πόντος εκτεινόταν από το Γάση ποταμό μέχρι την Αμισό. Μετά την τουρκική κατάκτηση, η περιοχή διαιρέθηκε σε βιλαέτια. Το 1877, ένα μέρος του Πόντου περιήλθε στην Ρωσία, ενώ αργότερα –με την εξαίρεση κάποιων μικρών τμημάτων-η τουρκία επέβαλε ξανά στην περιοχή την εξουσίατης.
Σήμερα, ως Πόντος νοείται η περιφέρεια που περικλείει τις περιοχές της Τουρκίας Κασταμονού/ Κασταμονής, Σινοπ/Σινώπης, Τσάγκιρι/Γαγγρών, Τσόρουμ/Ιβόρων, Σαμσούν/Αμισού, Γιοσγκάτ/Υοσκάτης, Αμάσειας, Τοκάτ/ Ευδοκιάδας, Ορντού/Κοτυόρων, Σιβάς/Σεβάστειας, Γκιρεσούν/Κερασούντας, Ερζιγκιάν/Αρσίγγης, Τραμπζόν/Τραπεζούντας, Γκιουμουσχανέ/Αργυρούπολης, Ερζερούμ,/Θεοδοσιούπολης, Ριζέ/Ριυούντας, Κάρς και Οφ/Όφη.
Η χώρα διασχίυεται από πολλά βουνά που παλαιότερα ήταν γνωστά με το γενικό όνομα Ποντιακά όρη ή Ποντικές Άλπεις και διαρρέεται από πολούς ποταμούς, όπως το Βιλλαίο (Φιλιός Σου)κοντά στην Ηράκλεια, τον Άλυ (Κιζίλ Ιρμάκ δηλ. κόκκινο ποταμό), το μεγαλύτερο Μικράς Ασίας, τον Ίρη (Γεζίλ Ιρμάκ, δηλ. πράσινο ποταμό), τον Παρθένιο, τον Πολεμώνιο, το Μελάνθιο, το Χαρσιώτη, τον Πυξίτη, τον Όφη κ.ά.
Τα ποντικά όρη αποτελούν φυσική συνέχεια του Καυκάσουκαι του Αραράτ. Ο Αντίταυρος, ξεκινώντας από τη Βόρεια Καππαδοκία, τρέπεται προς τα ανατολικά και διαχωρίζει τον Πόντοαπό την Αρμενία.Το Αργαίο, αντίθετα, αποτελεί το δυτικό όριο Καππαδοκίας και Πόντου.
Τα βουνά του Πόντου σκεπάζονται συνήθως από πυκνά δάση, γνωστά ακόμη από την αρχαιότητα, όταν ήταν περιζήτητο στη ναυπηγική το ξύλο των κωνοφόρων της περιοχής.
Στα ποντικά δάση αφθονούν τα τεζία (πεύκα), τεβόρε (λευκές ελάτες), πελίτε (βελανιδιές), σπεντάμε, φτελάδε, καθώς επίσης και άγρια οπωροφόρα, όπως αγροκέρασα, αγρόμηλα, αγροκοκύμελα κ.ά. Άλλα φυτά, που δείχνουν την ιδιαιτερότητα του ποντιακού φυσικού τοπίου, είναι το τσιφίν η ποντική αζαλέα, από τα άνθη της οποίας γινόταν σύμφωνα με τον Ξενοφώντα το μαινόμενον/ποντικόν μέλι, τα θύμπιρα ή φωτίσε, είδος θυμαριού, τα δάκρε τη Παναϊας, o Αμάραντος των Ποντικών Άλπεων, τα τουτουγάδας, λουλούδια που ανθίζουν μόνο στα ψηλά βουνά και όλα γενικά απουσιάζουν από τον ελλαδικό χώρο.
Αποσπάσματα από την Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού (Εκδ. Μαλλιάρης–Παιδεία)
